BALIKESİR Üniversitesi (BAÜN) akademisyenleri Latince ismi Lallemantia iberica (Aile: Lamiaceae) olan ajdarbaşı bitkisi araştırdı. Ajdarbaşı bitkisi hakkında yapılan çalışmalarda kimya, eczacılık ve ilaç sanayinde kullanılabileceği sonucu çıktığını söyleyen BAÜN Moleküler Biyoloji ve Genetik Prof. Dr. Serap Doğan, bitkinin antibakteriyel ve mutasyonu engelleyici özellikleri olduğunu belirtti. Ajdarbaşı bitkisi üzerine yapılan çalışma, dünya çapında uluslararası dergi sıralamalarında en üst dilim olan Q1 ölçeğindeki ‘Journal of the Science of Food and Agriculture’ dergisinin Mart sayısında yayınlandı.
9 bin 500’e yakın bitki çeşitliliğine sahip Türkiye’de, akademisyenler tarafından bitkilerin etken maddeleri üzerinde araştırmalar yapılarak, sağlık alanında yeni buluşlar ortaya konması için çalışmalar da sürüyor. BAÜN akademisyenleri ajdarbaşı olarak bilinen bitkiyi araştırdı. BAÜN Moleküler Biyoloji ve Genetik bölümünden Prof. Dr. Serap Doğan’ın yürütücülüğünde gerçekleştirilen çalışmaya, Arş. Gör. Dr. Begümhan Yılmaz Kardaş, Öğr. Gör. Dr. Mehmet Emin Diken ve BAÜN Lisansüstü mezunları Hamza Bayhan Dr. Öğr. Üyesi Mikail Açar katıldı. Yerel halkın stres, ateş, öksürük, karaciğer ve böbrek hastalıklarında kullandığı ajdarbaşı bitkisi üzerine yapılan araştırmada, bitkinin anti kanser özellikleri tespit edildi.
Yapılan çalışma, dünya çapında uluslararası dergi sıralamalarında en üst dilim olan Q1 ölçeğindeki ‘Journal of the Science of Food and Agriculture’ dergisinde, ‘‘Cytoprotective, antimutagenic/antirecombinogenic and antibacterial properties of Lallemantia iberica extracts’ adıyla Mart 2023 sayısında yayınlandı.
YEREL HALK KULLANIYORDU
Dünya genelinde hem geleneksel hem de modern tıpta 50 bin ila 70 bin bitki türü kullanılmakta olduğunu söyleyen Prof. Dr. Serap Doğan, şifalı bitkilere olan ilginin artması, ilaç endüstrisi tarafından biyolojik olarak etken yeni moleküllerin keşfine ve halk tarafından kendi kendine ilaç tedavisi için bitkilerin ham ekstraktlarının benimsenmesine yol açtığını belirtti. Prof. Dr. Doğan, “Bu artan ilgi, gıda, tarım ve ilaç endüstrilerinde kullanılan antifungal, antikanser, antibakteriyel ve antioksidanlar dahil olmak üzere bitkisel ürünlerin sahip olduğu biyolojik aktivitelerden kaynaklanmaktadır. Ajdarbaşı bitkisi yerel halk tarafından stres, ateş, öksürük, karaciğer ve böbrek hastalıklarının tedavisinde kullanılan bir bitkidir” dedi.
ARAŞTIRMA KANSERE HASTALARINA DA UMUT OLDU
Ajdarbaşı bitkisinin ilk defa test edildiğini açıklayan Prof. Dr. Serap Doğan, sözlerini şu şekilde sürdürdü:
“Terapötik değerine rağmen, bu şifalı bitki hücre koruyucu ve antimutajenik/antirekombinojenik özellikleri açısından hiç test edilmemiştir. Bitkiler, organizmaları birçok mutajenden koruyabilen antioksidan moleküllere sahip olabilir, ancak toksik maddelere de sahip olabilir.
Bu nedenle bitkilerin toksikolojik ve antimutajenik potansiyellerinin analiz edilmesi çok önemlidir ve bitkisel ürünlerin uygulanmasından sonra bir dizi yan etki gösteren vaka raporları vardır. Bu makalenin sonuçlarına dayanarak, L. iberica’nın hücre koruyucu, antimutajenik/antirekombinojenik ve antibakteriyel özellikleri nedeniyle farmasötik uygulamalar için umut verici bir kaynak olduğu sonucuna varılabileceği düşünülmüştür.”
